Önce, “plasebo etkisi” tabirini duymamış olanlar için ansiklopedik tanımı: Plasebo etkisi, farmakolojik olarak etkisiz bir ilacın, telkine dayalı bir etki ortaya çıkarma halidir. 

Şimdi bizim tanımımız… Aslında hiçbir işe yaramayan, mucizevi hap görünümlü bir kesme şekerin ya da bildiğiniz musluk suyunun, eğer siz işe yarayacağına çok inanıyorsanız, gerçekten işe yarama durumudur.

Aslında “plasebo”nun fiziksel anlamda tedaviye yönelik bir gücü yoktur. Sahip olduğu tedavi gücünü, tamamen hastanın verilen ilacın “işe yarayacak” ilaç olduğunu düşünmesinden alır. Bazı zamanlar ise hiçbir hastalığı bulunmayan ama doktor kapıları aşındıran “Hastalık Hastalarının” tek reçeteli ilacıdır. Doktorlar, bu tip “Hastalık Hastaları” için (bu gerçekten psikolojik bir hastalık bu arada), “durumunuz gerçekten kritik, size yazdığım bu ilacı çok düzenli kullanmanız lazım” diyerek, hiçbir tıbbı etkisi olmayan, “boş” bir hap verirler, bu halk arasında “şeker hapı” olarak da adlandırılır. Ve hasta o boş hapa gönülden bağlanarak, düzenli içtiği sürece mutlu-mesut yaşar…

…

İşte, işim ve pozisyonum gereği, spor yapan ya da en azından yapmaya çalışan çok sayıda insan ile muhatap oluyorum. Ve tecrübelerim bana gösteriyor ki, kendine bir çeşit Plasebo ya da en azından bir “ritüel” bulanlar, gerçekten devamlılığı ve beraberinde başarılı daha rahat sağlayabiliyor.

Mesela bir tanıdığım, çok sevdiği spor ayakkabısının, Plyometrics (Zıplama Antrenmanı) egzersizinde onu çok daha havalara uçurduğunu ve egzersizinden maksimum verim almasını sağlayarak, sonunu çok daha kolay getirdiğini söylüyor. Bir başka tanıdığım, Chest & Back (Göğüs & Sırt) egzersizinde, her hareketten önce aldığı bir yudum mavi Powerade’in (her ne kadar ben karşı çıksam da), hareketlerde ona deli gibi enerji vererek, her seferinde şınav ve barfiks sayılarını birer arttırabilmesini, o bir yudum mavi şeyin etkisine bağlıyor…

Benim açımdan, “neye inanıyorsan, o’dur” ve eğer gerçekten lastik bir pabucun (ayakkabı yerine pabuç deyince daha etkili oldu :)) ya da bakkalda satılan mavi bir sıvının, performansını daha yukarı çektiğine “inanıyorsan”, muhtemelen bu gerçekleşir. O zaman giy gitsin ya da iç gitsin; problem değil…

İşte bazen siz de kendinizi alabildiğine “down” hissettiğinizde… Belki sizin de tek ihtiyacınız bir “plasebo” olabilir… Tıpkı Bugs Bunny ve arkadaşları gibi!

Aşağıdaki klipte, Michael Jordan’ın önderliğindeki Looney Tunes karakterlerinden oluşan basketbol takımı, maçın ilk yarısında karşı Canavarlar Takımı tarafından adeta hezimete uğratılır. Devre arasında, efsanevi Michael Jordan’ın tüm motivasyon çabaları bile işe yaramazken, Bugs Bunny’nin musluk suyu ile doldurduğu mataranın üzerine “Sihirli İksir!” türünden bir yazı yazması ve beraberinde biraz telkin ise… işi çözecektir :-) Plasebo!